Hướng dẫn kỹ thuật cách trồng rau xà lách thủy canh.
Phương pháp trồng xà lách thủy canh đang được ứng dụng rộng rãi không chỉ mô hình nhỏ tại các các hộ gia đình mà còn được ứng dụng trồng tại các trang trại trồng rau trong nhà kính, nhà lưới.
Phương pháp trồng rau xà lách thủy canh không những giảm thiểu được chi phí thuê nhân công chăm sóc, mà còn đảm bảo năng suất cao vượt trội, rau sạch, an toàn.
Bài viết hôm nay, caytrongmoi.com sẽ hướng dẫn kỹ thuật cách trồng rau xà lách thủy canh để bà con và các bạn có thể áp dụng trồng rau xà lách ngay tại nhà, hay trồng tại các trang trại trồng rau nhà kính, nhà lưới mà không cần dùng đến đất.
Bà con và các bạn chỉ cần thành thạo những bước cơ bản dưới đây là các bạn có thể có những vườn xà lách sạch, an toàn ngay tại nhà trong suốt cả năm.
Thứ nhất: Lựa chọn hệ thống trồng xá lách thủy canh
Bạn có thể trồng cây trong nhiều loại hệ thống thủy canh như hệ thống nhỏ giọt, hệ thống NFT (hệ thống kỹ thuật màng mỏng dinh dưỡng), hệ thống ngập rút định kì, hệ thống khí canh,.v.v..
Hệ thống thủy canh động, theo đó cây trồng nổi trực tiếp trên mặt nước, trong khi rễ của chúng phát triển xuống phía dưới và hấp thụ chất dinh dưỡng, là loại hệ thống đơn giản và hiệu quả nhất.
Thứ hai: Khâu chuẩn bị trồng xà lách thủy canh
Hạt giống rau xà lách thủy canh
Hầu hết các loại xà lách đều có thể trồng bằng phương pháp thủy canh. Một số loại xà lách đang được trồng phố biển hiện nay, các bạn có thể tham khảo:
+ Xà lách Mỹ: Lớp lá bên ngoài xanh hơn và lớp lá bên trong trắng hơn. Loại này phổ biến nhất vì có kết cấu lá giòn, mùi vị nhẹ nhàng và có nhiều nước.
+ Xà lách lá xoăn: Lá xà lách khá giòn, vị đắng cũng rõ hơn. Lá có nhiều nếp uốn xoăn, gân lá giòn, dài và nhỏ, hơi chát. Loại xà lách này thường được dùng trong các nhà hàng.
+ Xà lách Carol: Xà lách có vị giòn, mát, hơi đắng nhưng một lúc có thể cảm nhận được vị ngọt trong rau, sử dụng để làm salat rất ngon và giàu dinh dưỡng.
+ Xà lách mỡ: Đây là loại xà lách có lá lớn và được sắp xếp “lỏng lẻo”, và rất dễ dàng tách ra từ thân của nó. Nó có kết cấu lá mềm hơn, với hương vị ngọt ngào so với họ hàng của nó
Dung dịch thủy canh trồng xà lách
Bạn có thể mua các dung dịch dinh dưỡng thủy canh tại các cửa hàng làm vườn chuyên biệt để trồng cây thủy canh. Xà lách thường đòi hỏi hàm lượng Kali, Canxi và Magiê cao. Thực hiện theo các hướng dẫn về chất dinh dưỡng để pha trộn các chất đó với nước. Sau đó cho hỗn hợp vào trong thùng chứa của bạn.
Lưu ý: Một số loại xà lách nhạy cảm hơn với nitơ so với những loại khác, vì vậy hãy đảm bảo rằng các chất dinh dưỡng mà bạn mua là đúng cho loại xà lách đó.
Bà con tham khảo công thức pha dung dịch cho rau xà lách của GS. Hoagland (Đại học Washington).
Bình A:
Tên chất |
Khối lượng (gram) |
Calcium nitrate Ca(NO3)2 |
95,2 |
Bình B + C:
Tên chất |
Khối lượng (gram) |
Potassium nitrate (KNO3) |
3.9 |
Mono potassium phosphate (KH2PO4) |
26.9 |
Potassium sulfate (K2SO4) |
42.3 |
Magnesium sulfate (MgSO4) |
30.8 |
Zinc sulfate (ZnSO4) |
0.015 |
Boric acid (H3BO3) |
0.02 |
Manganese sulfate (MnSO4) |
0.115 |
Cooper sulfate (CuSO4) |
0.01 |
Ammonium molybdate (NH4Mo7O24) |
0.003 |
FeSO4 |
0.64 |
Na-EDTA |
0.86 |
Giá thể thủy canh để trồng xà lách
Có rất nhiều loại chất nền cho bạn lựa chọn bao gồm: len đá, xơ dừa, đá Vermiculite, dăm bào gỗ thông, đá sông, cát,v.v…
Tất cả những loại chất nền này đều có những mặt tích cực và hạn chế, nhưng bạn có thể lựa chọn bất kì loại nào trong số chúng để trồng xà lách đều không vấn đề gì.
Thông thường, ở các hộ gia đình đã thi công giàn trồng rau thủy canh thì giá thể được sử dụng chủ yếu là xơ dừa
Thiết bị trồng: thùng chứa nước, rọ nhựa
Hãy mua một thùng chứa lớn hoặc bể cá để làm bể chứa dinh dưỡng cho xà lách. Chọn một bể chứa với diện tích bề mặt lớn, nhưng bạn cũng phải đảm bảo nó sâu ít nhất 8 inch (20 cm) để rễ cây có thể dễ dàng phát triển xuống phía dưới.
Đừng sử dụng bể chứa bằng kim loại. Kim loại có thể bị ăn mòn hoặc bị oxi hóa, giải phóng các chất hóa học có thể phá vỡ quá trình cung cấp dinh dưỡng cho cây.
Có một số vật liệu khác nhau để làm rọ. Chẳng hạn như xốp hoặc nắp thùng nhựa, bạn có thể tự chế, sao cho có thể sử dụng để thiết lập một cách ổn định cho các rau trồng có thể cố định trên ống thủy canh; và rễ của chúng ngập nước. Khoan lỗ trên tấm giá đỡ cách nhau khoảng 25cm. Khoan nhiều lỗ và mỗi lỗ sẽ chứa mỗi cây con mà bạn có. Đó là cách áp dụng cho người muốn tự thiết kế hệ thống trồng rau của mình; còn đa số trên thì trường đều có bán rọ trồng rau, như hình vẽ, phù hợp với ống thủy canh bên trên.
Các dụng cụ khác để trồng xà lách thủy canh
Bạn cần phải có một hệ thống tại chỗ tạo ra bong bóng khí hoặc tái tuần hoàn nước trong hồ chứa của bạn để rễ cây không bị nghẹt thở. Tạo một máy bơm khí trong hồ chứa dinh dưỡng sẽ giúp giải quyết vấn đề này.
Bạn cần có một hệ thống ống thủy canh để trồng xà lách. Chiều dài ống thủy canh tùy thuộc vào mức độ và quy mô farm trồng rau mà bạn muốn xây dựng. Tuy nhiên phải đảm bảo độ sâu ít nhất 10 cm, sao cho rễ cây có thể mọc xuống mà không gặp rắc rối.
Thứ ba: Kỹ thuật ươm hạt giống xà lách thủy canh
Ngâm hạt theo cách truyền thống, pha nước 2 sôi – 3 lạnh (nhiệt độ từ 50 độ C), cho hạt mầm vào ngâm 2 – 3 tiếng. Công đoạn này giúp loại bỏ hạt lép, hạt sâu, hạt thối, tăng tỷ lệ nảy mầm, cây non khỏe mạnh.
Sau đó Cho hạt giống vào các giá thể đã được làm ẩm bằng dung dịch dinh dưỡng. Đặt giá thể vào rọ trồng rau. Sau khoảng thời gian 1 tuần hạt nảy mầm và ra lá thì cho lên giàn. Lưu ý số ngày, không để vượt quá thời gian vì cây sẽ còi cọc vì thiếu dinh dưỡng và bệnh.
– Khi cây con chưa nảy mầm, cần để các khay bầu trong ánh sánh nhẹ hoặc che ánh sáng trực tiếp vào cây con đang nảy mầm.
– Khi cây con nảy mầm đều khoảng 2 cm, đưa dần cây con ra ánh sáng. Dùng dung dịch dinh dưỡng pha loãng để tưới cây con hàng ngày (nồng độ dung dịch pha loãng bằng ½ nồng độ dung dịch trồng cây).
– Chuyển cây con vào rọ nhựa. Đừng giật mạnh mà hãy cẩn thận lấy từng cây con từ các ô (ngăn) cho vào các chậu lưới. Xếp từng chậu lưới vào các lỗ mà bạn đã khoan trên tấm phao nổi hoặc nắp bể chứa, và sau đó đặt chúng vào bể chứa.
Thứ tư: kỹ thuật trồng rau xà lách thủy canh
Nhiệt độ
Để xà lách của bạn bắt đầu phát triển, cần phải duy trì tưới vườn ươm mỗi ngày. Đồng thời giữ nó trong một khu vực đầy đủ ánh sáng hoặc nắng tự nhiên; mức nhiệt độ tối ưu là từ 65° và 80°F (khoảng 18° đến 27°C). Duy trì điều kiện đó cho đến khi cây con cao 2 inch (5 cm) và có khoảng 4 lá.
Đưa rau con lên giàn thủy canh
Việc này khá đơn giản. Bạn chỉ cần cẩn thận, nhẹ nhàng đưa các rọ rau con vào các ô trống trên giàn thủy canh. Lưu ý làm sạch ống thủy canh trước khi cho rọ vào ô trống để đảm bảo dung dịnh dinh dưỡng lưu thông tốt và không có chất bẩn gây hại.
Cường độ ánh sáng
Xà lách ưa ánh sáng dịu, không quá gắt. Trồng rau trong môi trường văn phòng hay không gian kín với anh sáng nhân tạo, thì cần cung cấp cho rau xà lách 10-14 giờ ánh sáng huỳnh quang mỗi ngày. Không giống như các loài thực vật khác, xà lách không đòi hỏi thời gian dài cũng như lượng ánh sáng tiếp xúc mạnh để phát triển. Bạn có các lựa chọn khác, nhưng ánh sáng huỳnh quang là tốt nhất vì nó đòi hỏi đầu tư ban đầu thấp; tiêu thụ một lượng năng lượng nhỏ và tạo ra lượng nhiệt thấp.
Nhiệt độ
Xà lách là một loại rau trồng phát triển tốt hơn trong một môi trường mát mẻ (ôn đới). Để có kết quả tốt nhất, giữ nhiệt độ khoảng 55°F (13°C) vào ban đêm; và khoảng 75°F (24°C) trong ngày. Nếu xà lách bị quá nóng thì nó sẽ dễ héo, đồng thời điều này sẽ tạo ra vị đắng trong lá xà lách.
Độ pH
Đảm bảo độ pH nằm trong khoảng từ 5,5 đến 6,5. Mức độ pH của thực vật đề cập đến mức chịu độ chua (axit) cơ bản của nó; đồng thời xác định xem nó có hấp thụ đúng chất dinh dưỡng có sẵn hay không. Thường xuyên kiểm tra độ pH bằng một giấy thử (khá rẻ tiền) và đảm bảo rằng nó có tính axit vừa phải; hoặc gần như trung tính để xà lách có thể phát triển tốt nhất có thể. Hiện nay các hệ thống thủy canh quy mô trang trại thường sử dụng máy đo pH để cho kết quả chính xác hơn là dùng giấy thử.
MẸO: Mua cả hai loại chất điều chỉnh pH lên và xuống, thêm vào hồ chứa dung dịch thủy canh nhằm điều chỉnh độ pH trở lại mức tối ưu.
Lưu ý: Bổ sung dung dịch dinh dưỡng: Trong quá trình cây sinh trưởng cây sẽ hút dung dịch, vì vậy dung dịch sẽ vơi dần, chú ý bổ sung thêm dung dịch dinh dưỡng thường xuyên cho cây (thông thường 1 lần/tuần) để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng.
Theo dõi nồng độ dung dịch thủy canh hàng ngày bằng cách: Đo nồng độ các cation trong dung dịch bằng bút đo TDS:
Giai đoạn cây |
Nồng độ ppm phù hợp |
Cây non (3 – 5 lá thật) |
600 – 800 |
Cây phát triển (> 5 lá thật) |
900 – 1300 |
Cây trước thu hoạch 10 ngày |
600 |
Thứ năm: Phòng chống sâu bệnh cho xà lách thủy canh
Xà lách thủy canh vẫn có thể mắc một số loại sâu bệnh hại, vì thế bạn nên lưu ý quan sát khi cây có vấn đề để có biện pháp phòng trừ hiệu quả.
1. Hãy đảm bảo sự lưu thông không khí
Vườn xà lách thủy canh nên được thông gió tốt để giúp cây trồng có được lượng CO2 cần thiết và ngăn chặn sự phát triển của nấm mốc và vi khuẩn.
Hãy để mở cửa đại hoặc cửa sổ gần cây trồng, hoặc cân nhắc việc lắp một lỗ thông khí với một chiếc quạt thông gió nếu bạn đang trồng xà lách trong một không gian kín.
Hãy để vườn rau của bạn dưới quạt trần, hoặc lắp một chiếc quạt đặt trên sàn, cho quay gần đó và bật số bé nhất.
2. Hãy sử dụng các tấm lưới chặn côn trùng
Hãy đảm bảo rằng tất cả các cửa sổ gần đó đều được che phủ bởi một tấm chắn côn trùng dạng lưới (màng mịn). Kiểm tra tấm chắn để phát hiện các lỗ hổng, vết rách.
Bất kì một lỗ hổng nào cũng đều phải được che chắn lại. Treo các băng keo lên để bắt bất kì con côn trùng nào đang bay và cố vượt qua tấm chắn của bạn.
3. Hạn chế ánh sáng trực tiếp
Tảo có xu hướng phát triển trong điều kiện ẩm thấp của một khu vườn thủy canh. Tuy nhiên, tảo không thể phát triển được nếu không có ánh mặt trời trực tiếp.
Nếu xà lách của bạn được đặt dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp vào ban ngày, hãy tạo một bóng râm bao phủ lên các cây.
4. Khử trùng vệ sinh hệ thống
Nếu bạn đang gặp phải các vấn đề với loại nấm mốc này và những hiện tượng sâu bệnh khác, hãy làm vệ sinh các dụng cụ, thiết bị của bạn bằng dung dịch thuốc tẩy 2% hoặc một loại chất khử trùng thương mại khác như Greenshield.
Hãy khử trùng tất cả các chậu, hồ chứa, bể chứa và bất kì các dụng cụ chứa hoặc cung cấp nước nào khác sẽ tiếp xúc với cây trồng. Thay thế các chất nền đã bị ô nhiễm.
Thứ sáu: Những lưu ý quan trọng trong trồng rau xà lách thủy canh
Từ khi gieo đến khi rễ cây có khả năng hút dung dịch cần chú ý phun tưới thường xuyên để giữ đủ ẩm cho hạt nảy mầm.
Khi cây bắt đầu bén rễ có khả năng hút dinh dưỡng thì có thể tiến hành đổ dinh dưỡng vào thùng, khuấy cho dinh dưỡng phân tán đều trong thùng.
Nếu có điều kiện mỗi tuần một lần tiến hành sục khí làm thoáng dung dịch khi cây còn nhỏ và 4-5 ngày khi cây lớn, cây sẽ phát triển tốt hơn. Cần chú ý không để bong bóng khí quá lớn có thể gây tổn tương rễ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
Bổ sung dung dịch dinh dưỡng: Trong quá trình cây sinh trưởng cây sẽ hút dung dịch trong thùng xốp, vì vậy dung dịch sẽ vơi dần, chú ý bổ sung thêm dung dịch dinh dưỡng thường xuyên cho cây (thông thường 1 lần/tuần) để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng.
Quây lưới để bảo vệ rau khỏi côn trùng có hại, nhất là ốc sên.
Trong quá trình trồng cần tiến hành tỉa lá già, sâu bệnh để nấm bệnh không phát triển, bắt sâu nếu thấy sâu hại xuất hiện, không nên sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Thứ bảy: Thu hoạch trồng rau xà lách thủy canh
Xà lách trồng thủy canh rút ngắn được thời gian thu hoạch đáng kể. Tại ở một số loại rau xà lách thì một vụ rau xà lách chỉ trên dưới có 24 ngày. Xà lách đạt chuẩn để thu hoạch có đặc điểm sau:
+ Cây to, phát triển lá chứ không phát triển thân, trọng lượng tùy loại dao động từ 160 – 320g
+ Phiến lá rộng, xanh tươi, không sâu bệnh, dập úa
+ Đủ số ngày phát triển để đảm bảo chất lượng
Lưu ý trước khi thu hoạch cần cắt nước dinh dưỡng cho rau trước nửa giờ đến 2 giờ. Nên thu hoạch lúc sáng sớm hoặc chiều tối để không ảnh hưởng đến chất lượng rau.
Với những bước cơ bản mà caytrongmoi.com giới thiệu trên đây, các bạn hoàn toàn có thể tự mình thực hiện kỹ thuật trồng rau xà lách thủy cách ngay tại nhà. Phần lý thuyết đã rất chi tiết, bây giờ là lúc các bạn bắt tay vào thực hành, tin mình đi, nhìn cây lớn từng ngày xanh mướt đến khi được thưởng thức vị giòn ngọt, tươi ngon của những cây xà lách do chính tay trồng, đó sẽ là những trải nghiệm rất rất thú vị.
Nếu có bất kỳ câu hỏi hay thắc mắc nào liên quan đến kỹ thuật cách trồng rau xà lách thủy canh nói riêng hay các trồng các loại rau nói chung. Hãy để bình luận bên dưới, đội kỹ kỹ sư nông nghiệp của chúng tôi sẽ giải đáp cho các bạn.
Xêm thêm:
